Servet Ünal • Official

13 Ağustos 2025 Çarşamba

HER YÖNÜYLE CİZRE’Yİ ANLAMAK: SORUNLAR, DİNAMİKLER VE GELECEĞE YOL HARİTASI

Servet Ünal • Stratejist - Siyasi Danışman

2007 yılında, birçok arkadaşım ile birlikte Cizre’de Yerel Gündem 21 Gençlik Meclisi’ni kurarak başkanlığını yaptım. Amacımız, özellikle gençlerin bir çatı altında toplanarak memleketlerine sahip çıkmalarına yönelik vizyon sahibi bir gençlik yaratmaktı. O günden beri bölgenin sorunlarını, dinamiklerini ve kalkınma potansiyelini yakından takip ediyorum. Bu yazıda, Cizre’nin tarihinden başlayarak sosyolojik, ekonomik ve politik yapısına kadar her yönüyle derinlemesine analiz yapmayı amaçlıyorum. Amacım, sadece sorunları ortaya koymak değil, aynı zamanda geleceğe dönük gerçekçi ve stratejik yol haritaları sunarak toplumun ortak hareket alanını genişletmek.

Cizre Gençlik Meclisi’nin kuruluş sürecini ve amaçlarını daha iyi anlamak için aşağıdaki videoları izleyebilirsiniz:

• Cizre Gençlik Meclisi Kuruluşu ve Faaliyetleri

https://youtu.be/KIK8LY2BFto?si=lx9gr0c4oOGF7wKN

• Cizre’de Gençlik ve Toplumsal Dinamikler

https://youtu.be/r0zVrGn9emQ?si=RF6rPkEvx4-qPuWm

BÖLGESEL TEKELLEŞME VE EKONOMİK ADALETSİZLİK

Cizre, Şırnak ilinin en kalabalık ilçesi olmasına rağmen, bölgedeki ekonomik yatırımların önemli bir kısmı il merkezine ve bazı diğer ilçelere yönlendiriliyor. Bu durum, bölgede “yatırım tekeli” yaratıyor ve ekonomik fırsatların adil dağılımını engelliyor.

• Yatırımların sınırlı ve siyasi angajmanlara bağlı olması, bölgedeki ekonomik canlılığın önündeki en büyük engellerden biri.

• İşsizliğin yüksekliği, özellikle gençler arasında ciddi bir sosyal sorun. Bu, hem ekonomik hem de psikolojik yıkımlara yol açıyor.

• Yerel zenginlerin ve siyasetçilerin rant odaklı yaklaşımları, toplumsal gelişimi engelliyor ve kaynakların doğru kullanılmamasına sebep oluyor.

SOSYAL VE POLİTİK KUTUPLAŞMANIN DERİNLEŞMESİ

Cizre’de, siyasi partiler ve etnik-kültürel gruplar arasında yaşanan kutuplaşma, sadece sosyal barışı değil, aynı zamanda bölgesel kalkınmayı da tehdit ediyor. Yerel yönetimler arasındaki anlaşmazlıklar ve “kendi gençlerine öncelik” yaklaşımı, sosyal dışlanmayı ve güvensizliği artırıyor.

• Siyasi partiler kendi gençlerini işe almakla kalmıyor, bu durum toplumda ayrışmayı derinleştiriyor.

• Mezhepsel ve etnik farklılıklar, ortak hareket etme potansiyelini azaltıyor, bu da bölgenin kalkınmasını engelliyor.

• Toplumsal diyalog eksikliği, sorunların çözümünü zorlaştırıyor ve bu da yerel yönetimlerin etkinliğini azaltıyor.

GENÇLİK VE SOSYAL YAPI

Cizre’nin genç nüfusu, aslında en büyük potansiyeli. Ancak bu potansiyel, yüksek işsizlik, eğitimde yetersizlik ve sosyal dışlanma nedeniyle ortaya çıkamıyor.

• Gençlerin iş gücü piyasasına entegrasyonu eksik, mesleki eğitim ve staj olanakları sınırlı.

• Siyasi ve ekonomik kutuplaşmalar, gençlerin sosyal hareketliliğini kısıtlıyor.

• Kültürel ve sosyal projelerin eksikliği, gençlerin aidiyet duygusunu zayıflatıyor.

YÖNETİMSEL SORUNLAR VE AHLAKİ DEĞERLER

Yönetimde şeffaflık, hesap verebilirlik ve kamu kaynaklarının adil dağılımı, bölgede hâlâ ciddi sorunlar arasında.

• Yolsuzluk ve rant ilişkileri, kaynakların etkin kullanımını engelliyor.

• Halkın yönetime katılımının zayıf olması, demokratik işleyişi olumsuz etkiliyor.

• Ahlaki değerlerin zayıflaması, toplumda güven bunalımına yol açıyor.

STRATEJİK KONUM VE BÖLGESEL İŞBİRLİĞİ

Cizre’nin sınır kent olması, hem fırsatlar hem riskler barındırıyor. Bölgesel işbirliği, ticaretin geliştirilmesi ve sınırların kontrollü yönetimi, bölge kalkınması için hayati önem taşıyor.

• Sınır ticaretinin kolaylaştırılması, yerel ekonomiye hareketlilik kazandırabilir.

• Bölgesel istikrar ve güvenlik işbirlikleri, sürdürülebilir kalkınmanın temel şartlarından biri.

• Uluslararası destek ve programlar, yereldeki gelişme potansiyelini artırabilir.

KENT BİLİNCİ VE HALK KATILIMI: GERÇEKÇİ ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Cizre’de kalıcı ve sürdürülebilir bir değişim için kent bilincinin yükseltilmesi ve halkın yönetim süreçlerine etkin katılımı şarttır. Ancak bu, sadece söylemde kalmamalı; somut adımlarla desteklenmelidir. İşte gerçekçi ve uygulanabilir bazı öneriler:

• Yerel Katılım Mekanizmalarının Oluşturulması: Mahalle ve köy düzeyinde düzenli toplantılar, forumlar ve halk meclisleri kurularak vatandaşların doğrudan karar alma süreçlerine dahil edilmesi sağlanmalı. Böylece hem ihtiyaçlar doğru tespit edilir hem de halkın yönetimle güven ilişkisi güçlenir.

• Şeffaflık ve Hesap Verebilirlik: Belediyeler ve yerel yönetimler, bütçe kullanımı, projeler ve karar süreçleri hakkında düzenli ve açık bilgilendirmeler yapmalı; halk bu bilgilere kolayca ulaşabilmeli. Dijital platformlar ve sosyal medya bu konuda aktif şekilde kullanılabilir.

• Kent Eğitimi ve Bilinçlendirme Kampanyaları: Okullarda, halk merkezlerinde ve sivil toplum kuruluşları aracılığıyla kentte nasıl birlikte ve bilinçli yaşanacağına dair eğitim programları hazırlanmalı. Toplumsal sorumluluk ve ortak yaşam değerleri ön plana çıkarılmalı.

• Gençlik ve Kadınların Güçlendirilmesi: Kent yönetiminde gençlerin ve kadınların temsil oranı artırılmalı, onların ihtiyaçları ve önerileri politika yapımına yansıtılmalı. Bu grupların katılımı, toplumun geneline pozitif bir yansımaya sahiptir.

• Sivil Toplum ve Yerel Yönetim İş Birliği: STK’lar ile belediyeler ortak projeler geliştirip, halkın sosyal, kültürel ve ekonomik gelişimine katkı sağlamalıdır. Bu iş birlikleri toplumsal dayanışmayı artırır ve ortak sorunlara çözüm üretmeyi kolaylaştırır.

Bu öneriler hayata geçirildiğinde, Cizre’de kent bilinci gelişir, toplumun tüm kesimleri birlikte hareket eder ve yerel yönetimle vatandaş arasında sağlam bir köprü kurulur. Böylece bölgenin kalkınma ve toplumsal barış hedeflerine ulaşması mümkün hale gelir.

GERÇEKÇİ VE STRATEJİK ÇIKIŞ YOLLARI

Cizre’nin kalkınması için;

• Ekonomik yatırımların adil dağılımı sağlanmalı, yatırım planları bölgenin önceliklerine göre yapılmalı.

• Siyasi ve sosyal kutuplaşmayı azaltmaya yönelik diyalog mekanizmaları oluşturulmalı.

• Gençlere yönelik mesleki eğitim ve istihdam projeleri artırılmalı, sosyal dışlanma önlenmeli.

• Yönetimde şeffaflık ve hesap verebilirlik artırılarak halkın güveni tesis edilmeli.

• Kent bilinci artırılmalı, halkın yönetime katılımı teşvik edilmeli.

• Bölgesel ve uluslararası işbirliği fırsatları etkin kullanılmalı.

SONUÇ: CİZRE’NİN KADERİNİ BİRLİKTE YAZALIM

Cizre’nin bugün karşılaştığı zorluklar ağır, ancak bu zorluklar aşılamaz değil. Doğru stratejiler ve toplumsal dayanışmayla, Cizre kendi kaderini şekillendirebilir. Bu süreçte siyasi aktörler, yerel yönetimler, sivil toplum ve halkın tüm kesimleri birlikte hareket etmeli, ortak bir gelecek için sorumluluk almalıdır.

Unutulmamalıdır ki, Cizre’nin potansiyelini açığa çıkaracak yol, öncelikle birlikte ve bilinçli hareket etmekten geçiyor.

Saygılarımla

#servetünal #gününyazısı #cizre #cizreninsorunları

7 Ağustos 2025 Perşembe

SESSİZ KUŞATMA: TÜRKİYE NEDEN BUGÜN BU HÂLDE?

Servet Ünal • Toplum Dönüşüm Mimarı | Kolektif Bilinç Yazarı | Stratejisit

Kodlarımın geliştiği yer olan Cizre’de tanıştım hayatla. Orada şekillendi hafızamın kökleri; zaman, aidiyet, direnç ve sessiz isyan orada yazıldı içime. Bugün ise İsviçre’de, dünyanın görünmeyen akışını izliyor, satır aralarına gizlenen yeni düzenin ayak seslerini anlamaya çalışıyorum.

Bu yazı, doğduğum topraklarla bugünün küresel gerçekliği arasında kurduğum zihinsel bir köprüdür. Çünkü mesele sadece Türkiye değil; insanlık büyük bir krizden geçiyor. Ekonomiyle, siyasetle sınırlı olmayan; ahlaki, sosyolojik ve psikolojik katmanlara yayılan çok boyutlu bir sarsıntı bu.

MEDENİYET TRAVMASI

Türkiye’de yaşanan kriz, sadece politik veya ekonomik değil; derin bir medeniyet travmasıdır. Değerlerin pazarlanabilir hale geldiği, ahlakın piyasa koşullarına göre ayarlandığı, hakikatin yerini “algı yönetimi”nin aldığı bir sistemin içindeyiz.

Bu, yüzeydeki meselelerle açıklanamayacak kadar köklü bir dönüşümdür. Çünkü bu dönüşüm; bir üretim modelinden öte, bir anlam ve kimlik krizi üzerine kuruludur.

ZİHİNSEL TÜKENMİŞLİK VE KİMLİK KAYBI

Türkiye’de her üç gençten biri depresyon sınırında. Göç etmeyi hayal etmeyen neredeyse yok. Bu, bireysel değil; toplumsal bir tükenmişlik sendromudur.

Sorgulamayan, direnemeyen, konuşmayan bir toplumla karşı karşıyayız. Çünkü anlam yitirilmiş durumda. İnsanlar, kendilerini neye ait hissedeceklerini bilemiyor.

Kimlik bunalımı yalnız kültürel değil; bireyin kendine, inancına, topluma ve devlete olan bağlarını da zayıflatmış durumda. Artık kimse bir “bütünün parçası” gibi hissetmiyor; herkes yalnız, yorgun ve belirsizliğe mahkûm.

GÖRÜNMEYEN EKONOMİK ZİNCİRLER

Türkiye’nin bugünkü ekonomik krizi sadece kötü yönetimle açıklanamaz. Bu, hakkaniyetsizliğin kurumsallaştığı bir düzendir.

Artık insanlar yalnızca geçinemiyor; bir gelecek de kuramıyor. Bu, ekonomik değil, varoluşsal bir buhrandır.

Uluslararası finans sistemi, gelişmekte olan ülkeleri borçlandırma yoluyla sistematik bağımlılığa itiyor. 2001 krizinden sonra IMF reçeteleriyle başlayan yapısal dönüşüm, Türkiye’yi tüketime dayalı bir modele mahkûm etti. Üretmeyen, kendi kendine yetemeyen bir ülke modeliydi bu. Şimdi, o tasarımın bedelini ödüyoruz.

ALGI GERÇEĞİN YERİNE GEÇTİ

Toplumlar yalnızca ekonomiyle değil; kültürle, dille, değerlerle ayakta kalır. Bugün Türkiye’de hızla aşınan da budur: toplumsal hafıza ve ortak kimlik.

Dijital kültür, genç zihinleri yapay gündemlere kilitliyor. Sosyal medyada neye gülüneceğini, neye öfkeleneceğini artık toplum değil, algoritmalar belirliyor.

Eğitim sistemi düşünmeyen, sorgulamayan ama itaat eden bireyler üretmek üzere kurgulanmış durumda. Bu sadece Türkiye’nin değil, tüm dünyanın başına örülen küresel cehalet sisteminin bir parçasıdır.

TOPLUMSAL RUH HALİ: DERİN BİR YORGUNLUK

Toplumlar yalnızca yoksullukla değil; anlamsızlıkla çöker. Bugün Türkiye’de güven duygusu zayıflıyor, komşuluk kültürü silikleşiyor, ortak yaşam bilinci eriyor.

Küresel ölçekte pompalanan “ben-merkezci” yaşam biçimi, insanı yalnızlaştırıyor. Aidiyet yitirilince toplum çözülüyor. Geriye; müdahaleye açık, kırılgan bir yapı kalıyor.

ÇÖZÜM NEREDE?

Bugünkü kriz, yalnızca yeni seçimler, vaatler ya da yüzlerle aşılabilecek bir sorun değil. Gerçek çözüm, daha derin bir değişimi gerektiriyor:

1. YENİ BİR AHLAKİ ZEMİN

Toplum, yukarıdan aşağıya değil; vicdandan sisteme doğru yeniden inşa edilmeli. Bu sadece dini değil; evrensel ve insani bir ahlak tahayyülünü gerektiriyor.

2. EĞİTİMİ YENİDEN TANIMLAMAK

Ezber değil, eleştirel düşünce. İtaat değil, hakikat arayışı. Başarı tanımı değişmeli: Kazanç değil, katkı.

3. LİYAKAT VE ŞEFFAFLIK

Adaletin siyasallaştığı bir ülkede hiçbir reform sahici olamaz. Devlet, medya, akademi liyakat temelinde yeniden inşa edilmeli. Şeffaflık, sadece hesap vermek değil; güven inşa etmektir.

4. KÜLTÜREL DİRENÇ VE SANAT

Toplum yalnızca kanunlarla değil; kültürle korunur. Tiyatrolar, kitaplar, sinema, düşünce platformları desteklenmeli. Bunlar, bir toplumun bağışıklık sistemidir.

5. YURTTAŞLIK BİLİNCİ

Yurttaş olmak yalnızca oy vermek ya da vergi ödemek değil; sorumluluk almak demektir. Her birey, toplumun ruhunu taşıyan bir hücre gibi hareket etmeli.

Krizler, aynı zamanda yeniden doğuş fırsatlarıdır. Türkiye bu karanlıktan çıkabilir. Ama bu, yalnızca yukarıdan değil; aşağıdan gelen bir bilinç dalgasıyla mümkün.

Yeni bir siyaset, yeni bir ekonomi, yeni bir toplum tahayyülü gerekiyorsa… bu önce insanda başlar. Çünkü insan değişirse, her şey mümkündür.

İnsan, sistemle mücadele ederken önce kendi içinde hesaplaşmalı; çünkü “kendi kendini değiştirmeyen toplumlar, değişime açık değildir.” Bu gerçeği Yüce Allah Kur’an’da açıkça belirtir:

“Şüphesiz ki Allah, bir toplumu, onlar kendilerini değiştirmedikçe değiştirmez.”

(Rad Suresi, 11. Ayet)

Bu ayet, sadece bir öğüt değil; bir direniş çağrısıdır. Çünkü ancak birey ve toplum, kendi bilinç ve değerlerini dönüştürdüğünde; özgürlük, adalet ve umut gerçek anlamını bulur.

Gelecek kuşaklar çocuklarımız, bizim yaşadığımız alışkanlıklar, refleksler ve sınırlarla değil, daha geniş, daha derin bir bilinçle yetişmeli. Yeni dünyanın karmaşık yapısına ayak uydurabilecek, insanlığın ortak sorunlarına karşı duyarlı, barışçıl ve adaletli bireyler olarak yetişmeli.

İşte bu nedenle, İsviçre’den Türkiye’ye, dünyaya sesleniyorum: Artık uyanma ve değiştirme zamanı. Sorgulayalım, güçlenelim, iyileşelim ve yola çıkalım.

Saygılarımla

2 Ağustos 2025 Cumartesi

DEĞİŞEN DÜNYA, YERİNDE SAYAN TOPLUM: TÜRKİYE İÇİN ÇÖZÜM NEREDE?

Bu yazı bir çağrıdır: Karamsarlık yerine bilinç, öfke yerine sorumluluk, sessizlik yerine söz alalım. Çünkü toplum, biz değişirsek değişir.

Dünya değişiyor, Türkiye ise bir karar aşamasında. Ya geçmişin gölgesinde kalacağız ya da geleceği birlikte inşa edeceğiz.

Dünya dönüyor. Hem de her zamankinden hızlı. Dijital çağda bir sabah kalktığınızda, sınırlar değişmiş, ekonomiler sarsılmış, değerler yer değiştirmiş olabiliyor. Ama biz bu hızın neresindeyiz? Daha önemlisi: Türkiye toplumu bu değişimle ne kadar yüzleşiyor? Ne kadar hazır, ne kadar dirençli?

Şunu net söyleyelim: Türkiye’de toplum değişiyor gibi görünse de, özünde birçok meselede yerinde sayıyor. Bu da bizi hem içerde hem dışarda kırılganlaştırıyor. Çünkü teknoloji ithal edilebilir, bina dikilebilir ama toplumun ahlaki ve düşünsel altyapısı bir günde inşa edilemez.

Peki neden değişemiyoruz? Ve nasıl değişebiliriz?

Gelin, bu soruya birlikte bakalım.

1. Zihniyet Eşiği: Türkiye’de Eğitim ve Düşünme Krizi

Bugün Türkiye’de çocuklar okulda test çözüyor ama hayata dair sorulara cevap veremiyor. Çünkü sistem ezber odaklı. Düşünen birey değil, itaate alışık kalabalıklar yetiştiriliyor.

Toplum olarak “başarı”yı sınav kazanmakla, “ahlakı” sadece namus anlayışıyla, “değeri” mal mülkle ölçüyoruz. Bu da zihinsel bir çoraklaşma yaratıyor.

Gerçek değişim, önce zihinlerde başlar.

Düşünmeyi, farklı görüşleri tartışmayı, bireyin hak ve sorumluluklarını öğreten bir eğitim şart. Bilgi değil, bilinç inşa etmeliyiz. Öğreten değil, birlikte öğrenen bir toplumsal kültür kurmalıyız.

2. Toplumsal Çözülme: Güven Krizi ve Empati Eksikliği

Türkiye’de insanlar birbirine güvenmiyor. Siyasetçiye güven yok. Medyaya güven yok. Kurumlara zaten yok. Komşuya bile güven azaldı.

Bu, sadece bireysel değil, yapısal bir çöküştür. Çünkü bir toplumun en önemli sermayesi “sosyal güven”dir.

Toplumda empati azaldıkça, kutuplaşma artıyor. Herkes kendi mahallesine çekiliyor. Din, mezhep, ideoloji, parti… Bizi tanımlayan kimlikler aynı zamanda birbirimize duvar örüyor.

Oysa bir toplum, ortak acıda birleşemiyorsa; ortak gelecek de kuramaz.

Yeni bir toplumsal sözleşmeye ihtiyacımız var: Farklılıklarla birlikte yaşama, diyalog kurma, birlikte çözüm üretme kültürü… Her birey, kendi çevresinde bunu inşa etmeye başlamalı.

3. Ahlaki Yozlaşma: Güçlü Olmak mı, Haklı Olmak mı?

Bugün Türkiye’de “kazanan” olmak için her yol mubah görülüyor. Ahlaki değerler sadece söylemde var. Hile, yolsuzluk, torpil, kayırma, her kesimde bir tür “normal” hâline gelmiş durumda.

Ama unutmayalım: Bir toplum, ahlaki pusulasını kaybettiğinde çürüme sessiz ve kalıcı olur.

Adalet duygusu sarsıldığında, insanlar kurallara değil fırsatlara göre yaşar. Bu da kurumları işler kılmaz, liyakati öldürür, gençleri küstürür.

Yeniden hak, hukuk, adalet temelinde bir “toplumsal vicdan” inşa etmek zorundayız. Bu sadece devletin işi değil; her bireyin, her ebeveynin, her öğretmenin sorumluluğudur.

4. Ekonomik Gerçeklik: Yoksulluk Sadece Cebimizde Değil, Umudumuzda

Bugün Türkiye’de milyonlar yoksulluk sınırının altında yaşıyor. Gençler iş bulamıyor. Aileler geçinemiyor. Enflasyon, kiralar, borçlar halkı ezdikçe, öfke artıyor. Ama aynı zamanda umut da azalıyor.

Ekonomik kriz sadece rakamlarla ilgili değildir; toplumsal barışı da tehdit eder.

Adaletli gelir dağılımı, üretime dayalı ekonomi ve gençlere yatırım yapmayan bir sistem sürdürülemez. Tüketim değil, dayanışma kültürü öne çıkmalı.

Ekonomi sadece hükümetin değil, toplumun da sorunudur. Yerel üretim desteklenmeli, israf azaltılmalı, kooperatifleşme teşvik edilmeli. Bu alanlarda halk olarak da adım atabiliriz.

5. Küresel Dalgalar: Dış Politikada Gerçekçilik ve Onurlu Duruş

Türkiye coğrafi olarak dünyanın merkezinde, ama dış politikada çoğu zaman savruluyor. Suriye krizi, göç dalgaları, NATO-Avrasya dengesi, Doğu Akdeniz gerilimleri…

Dış politika sadece diplomasi değildir; içerideki huzurla birebir bağlantılıdır.

Kendi içimizde barış, adalet ve kalkınma sağlamadan dışarıda güçlü olamayız. Dünya ile kavga ederek değil; akılcı, dengeli, onurlu bir duruşla ilerleyebiliriz.

Ne Yapmalı? Çözüm Nerede?

Bugün toplum olarak bir eşikteyiz. Ya karamsarlıkla içine kapanan, birbirine yabancılaşan, çözümsüz bir kitle olacağız…

Ya da yeniden dirilen, sorumluluk alan, bilinçli bireylerden oluşan bir “yeni toplum” kuracağız.

Çözüm özetle şurada:

Zihinsel dönüşüm: Eğitimi değiştirmeden toplumu değiştiremeyiz.

Ahlaki yeniden yapılanma: Her birey kendi ahlaki pusulasını düzeltmeli.

Ekonomik adalet: Üretim, paylaşım ve dayanışma kültürü güçlenmeli.

Toplumsal güven: Kutuplaşmaya değil, diyaloğa yatırım yapmalıyız.

Küresel denge: İç huzuru sağlamadan dış politikada söz sahibi olamayız.

Saygılarımla